İşverenin İş Sözleşmesini (Bildirimsiz) Derhal Fesih Hakkı
İş Kanunun 25. maddesi ile işverenin haklı nedenle iş sözleşmesinin feshi hakkı düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca belirtilen nedenler doğrultusunda işveren derhal fesih hakkını kullanır ise, işverenden kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğünden kurtulur.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 26. maddesinde “24 ve 25. maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz. “hükmü getirilmiştir. İlgili hüküm uyarınca haklı nedenle işçinin iş sözleşmesini fesih hakkı doğan işveren, bu hakkını 6 iş günü içerisinde kullanmak zorundadır. 6 iş günü içerisinde işçinin iş sözleşmesi haklı neden ile fesih edilmez ise, işveren işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödemek zorunda kalacaktır. İlgili madde de belirtildiği üzere işçinin maddi çıkar sağladığı haklı nedenle fesih sebeplerinde ise bu süre uygulanmayacaktır.
İşveren tarafından işçinin iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih edilmesi halinde; her ne kadar işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmasa da işçinin ücret, fazla mesai, yıllık izin ücreti gibi alacaklarını talep etmesi mümkündür. İşverenin işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hali sadece ihbar ve kıdem tazminatı bakımından işverenin yükümlülüğünü kaldırmaktadır.
İşverenin süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabileceği durumlar ise şu şekildedir:
I- Sağlık sebepleri:
a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.
b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.
(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17. maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74. maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.
II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya 84. maddeye aykırı hareket etmesi.
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
III- Zorlayıcı sebepler:
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.
IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim süresini aşması.
İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21. madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.
Haklı Nedenle Fesihte 6 (altı) İş Günü Ne Zaman Başlar?
İş Kanunu’nun 26. maddesi gereğince iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih süresi, feshe neden olayın öğrenildiği günden itibaren başlamaktadır. Haklı feshe sebebinin öğrenme günü sayılmaksınız, takip eden altıncı iş gününün sonunda kanunun vermiş olduğu fesih süresi dolmaktadır.
Haklı fesih nedeninin devamlılık arz etmesi halinde altı günlük süre işlemeye başlamayacaktır. Örneğin, ücreti ödenmeyen işçi için her gün altı günlük sürenin başlangıcı olacak fakat ücret ödememe eylemi devam ettiği için altı günlük hak düşürücü süre her defasında yenilecektir.
6 Günlük Fesih Süresi Hesaplanırken Tatil Günleri Dahil Edilir Mi?
Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatları uyarınca haklı nedenle fesih için öngörülen 6 iş gününün hesabına hafta sonu ve resmî tatil günleri dahil edilmeyecektir.
İş Kanunu 26. Maddesinde Belirtilen Süreler Hak Düşürücü Süreler Midir?
İş Kanunu’nun 26. maddesinin haklı nedenle fesih süresi, hak düşürücü süre olup, hakkın bu süre içerisinde kullanılması şarttır. Altı günlük haklı fesih süresinin kaçırılması halinde işçi veya işverenin fesih hakkı sona erecek ve iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilemeyecektir.
Haklı nedenle işçinin iş sözleşmesini fesih etmesiyle ilgili uyuşmazlıklarda avukatlık hizmetlerimiz hakkında bilgi almak için iletişim kısmında yer alan bilgilerden bizimle iletişime geçebilirsiniz.